ASGP (1997), vol. 67: 1-12
UPPER CRETACEOUS "ECHINOIDLAGERSTÄTTEN" IN THE KRAKÓW AREA
Rafal KUDREWICZ (1) & Danuta OLSZEWSKA-NEJBERT (2)
1) Polskie Górnictwo Naftowe i Gazownictwo, Biuro Geologiczne "GEONAFTA", ul. Jagiellonska 76, 03-301 Warszawa, Polska
2) Instytut Geologii Podstawowej Uniwersytetu Warszawskiego, al. Zwirki i Wigury 93, 02-089 Warszawa, Polska
Rafal Kudrewicz - Danuta Olszewska-Nejbert
Abstract: Accumulations of echinoid tests, the most numerous and characteristic macrofossils of Upper Cretaceous of Kraków area, appear in form which can be classified as "Echinoidlagerstätten".
Geometric and microfacies relationships between the fossils and the sediment, and the results of palaeoenvironmental analysis point out the strict dependence of this accumulations on energy conditions of their depositionary environment.
Echinoid assemblages were deposited: in high energy-environment of their life or after short transport (Cenomanian), in rather quiet environment of their life after very short distance or no post-mortal transport (Turonian), redeposited (Santonian), in quiet sedimentation environment of their life (Campanian).
An analysis of paleoenvironments allows to correlate the Cretaceous environments with modern echinofacies from eastern coast of the Adriatic Sea. The Cenomanian assemblage (Phymosoma, Pyrina, Pygaulus) may be correlated with Arbacia+Paracentrotus, Paracentrotus, and/or Sphaerechinus facies, the Turonian assemblage (mainly Conulus) with Echinocardium+Spatangus facies, the Santonian (Micraster, Echinocorys, Conulus albogalerus) and Campanian (Micraster, Echinocorys) assemblages should be placed deeper and/or farther from the shore than Echinocardium+Spatangus facies.
Abstrakt: Nagromadzenia pancerzy jeżowców, najliczniejszych i najbardziej charakterystycznych skamieniałości górnej kredy okolic Krakowa, mogą być zaklasyfikowane jako "Echinoidlagerstätten".
Geometryczne i mikrofacjalne zależności pomiędzy skamieniałościami i otaczającą je skałą oraz analiza paleośrodowiskowa wskazują na bezpośrednią zależność sposobu nagromadzenia pancerzy od warunków dynamicznych i energii środowiska. Zespoły jeżowcowe po śmierci były: składane w środowisku swojego życia o wysokiej energii bez przemieszczania pancerzy, ewentualnie po krótkim transporcie (cenoman); składane w dość spokojnym środowisku po bardzo krótkim transporcie lub w miejscu życia (turon); redeponowane (santon); pogrzebane w środowisku spokojnej sedymentacji w miejscu życia lub bardzo blisko niego (kampan).
Analiza paleośrodowisk daje możliwości korelacji środowisk życia jeżowców kredowych ze współczesnymi echinofacjami ze wschodnich wybrzeży Adriatyku. Zespół cenomański (Phymosoma, Pyrina, Pygaulus) odpowiada facjom: Arbacia+Paracentrotus, Paracentrotus i (lub) Sphaerechinus, zespół turoński (głównie Conulus) - facji Echinocardium+Spatangus, santoński (Micraster, Echinocorys, Conulus albogalerus) i kampański (Micraster, Echinocorys), usytuowane są dalej od brzegu, i (lub) głębiej niż facja Echinocardium+Spatangus.
